donderdag 19 januari 2017

Toverhazelaar ( Hamamelis x intermedia )

 
Tijdens de botanische tekendag van de Vereniging Botanische Kunstenaars Nederland in Wageningen kwam de gastheer begin januari met een takje Toverhazelaar aanzetten om na te tekenen. Wat een wonderlijke bloeiwijze en het rook nog lekker ook!

De Toverhazelaar heeft behalve de naam al altijd iets magisch voor me gehad. Ik ken het al ruim 50 jaar bij naam, maar nog nooit in de gelegenheid geweest de plant te bekijken. Altijd gedacht dat de plant er als een gewone hazelaar uitzag, maar dan in de winter bloeiend (ik zou er allergisch voor zijn). Maar ze lijken in de verste verte niet op elkaar, behalve dan misschien dat beiden min of meer qua grootte en habitus overeenkomen, een vier meter hoge struik. De hazelaar misschien nog iets groter.

Toverhazelaar ( Bron: treeflower.la.coocan.jp )
De Toverhazelaar heeft een typische bloem, gemaakt om insecten aan te lokken. Het heeft kleur en geur om het insect te lokken.


De Hazelaar heeft geen insectenbloem, het is een windbestuiver. Hier wordt het stuifmeel geproduceerd in katjes en het stuifmeel verwaait dan naar de volgende boom of "bloem".

Een overzicht van mijn schetsen van de Toverhazelaar:

Overzicht Toverhazelaar.
De bloem lijkt eenvoudig. Vier smalle kroonbladen, wat roodachtig gewriemel in het midden en dat is het. In eerste instantie was mijn takje nog bevroren, daarna vochtig van de condens en dooiwater. Hierdoor leek het of de inhoud van de bloem gevuld was met een stroperig rode vloeistof en daardoor viel er niet veel te zien. Maar later was ook de inhoud verdampt en kwam de ware aard naar boven.

Bloemknop en bloem in wording.
De bloem begint vanuit het takje te groeien op een takje. Het lijkt of er één schutblad omgevormd is tot bloem, want de ander ondersteund het bloemsteeltje. Vanuit dit bloemsteeltje groeien 3 à 4 bloemknoppen. Eén zo'n bloemknop wordt ondersteund door 4 voor-kelkbladen en 90° daar bovenop 4 kelkblaadjes die de 4 kroonblaadjes beschermen.

Bloem van boven gezien
Die kroonblaadjes zitten opgerold in de kelkblaadjes, maar niet zo netjes. De kroonbladen zijn hoekig opgerold, waardoor de kroonbladen steeds stijve knikken in hun blad blijven houden. Dit zal wel komen doordat ze van de rug af gezien iets hol zijn, tegen gesteld aan de rolrichting.


Kroonblad met knikken.
In het midden van de bloem zitten de meeldraden. Deze hebben een eigenaardige vorm. Ze lijken een beetje op slangenkoppen. Met een gewone loep van 10x is niet goed te zien wat het nu precies voor schoteltjes zijn aan weerszijden van de draad en hoe het stuifmeelbeursje nu precies gemonteerd is. Onder de binoculair kater zag ik dat de stuifmeeldraad een lint is dat breed uit loopt aan het uiteinde.


Meeldraadstudies
Een soort schotel waarvan de deksel uit gaat steken als Mickey Mouse-oortjes. Ze zitten dus nog net vat aan de schotel. Het stuifmeel wordt in de schotel gevormd en bij het rijp worden zie je de "oortjes" langzaam naar buiten draaien waardoor het gele stuifmeel zichtbaar wordt. Dat was goed te zien tijdens het opwarmen van de tak en de bloemetjes. Binnen een paar uur kregen steeds meer bloemen hun gele oortjes!

"Mickey Mouse-oortjes!"

Het stuifmeel is dus geel, onder de microscoop zie je dat ze nagenoeg rond zijn en minder vaak iets ovaal. De doorsnede is 0,025 mm. In de wand zitten drie ribben.


Stuifmeel (in de foto is de korrel gekleurd, in de tekening de gemeten lengte door de blogger)
De dubbele stamper zit in het midden van de kring van 4 stuifmeeldraden (= 8 oortjes!).

Stampers in het midden.
Aan tussen de meeldraden zitten de kroonbladen. Aan de voet van de kroonbladen zit naast een aantal witte haren aan de binnenzijde een gelobd lipje, vlak tegen het kroonblad aan.
Het hele geslachtsapparaat is bordeaux-rood dat oranje-achtig wegloopt in de knalgele kroonbladen.

Na de bevruchting is er zaadvorming. De bloem verhardt tot een soort peul of zaaddoos. Helaas zaten er geen zaden meer in, maar waarschijnlijk zaten er twee grote zaden in, gezien de twee grote gaten, afkomstig van de twee stamperdraden.

Zaaddozen.
 
Op de takken zat veel korstmos.
Een thallische korstmos met veel uitstulpingen aan de rand.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten